Is jouw organisatie al klaar voor de nieuwe wet CSRD?

Het is gemakkelijk voor organisaties om te pronken met een ‘groene geloofsbrief’ omdat klanten, medewerkers en de natuur erom vragen. Maar wat betekent het echt om een groene organisatie te zijn en aantoonbaar goede dingen te doen?

Voorheen hoefden organisaties hun duurzaamheidsimpact niet te meten, maar dit verandert binnenkort. Dan krijgen organisaties rapportageplicht over de impact van hun activiteiten op mens en milieu. Dit is vastgelegd in de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) van de EU. In deze blog lees je over deze nieuwe richtlijn en hoe je hier als organisatie op inspeelt.

Transparantie vergroten met CSRD 

De CSRD is bedoeld om transparantie te vergroten en de kwaliteit van duurzaamheidsinformatie te verbeteren. Het gaat hierbij om duurzaamheid in de breedste zin van het woord: zorg voor het milieu, sociale rechtvaardigheid, economische stabiliteit en culturele vitaliteit.

In de rest van deze blog gebruiken we het woord ‘duurzaamheid’ als verzamelterm voor deze brede context. CSRD verplicht organisaties (dus niet alleen multinationals) te rapporteren over hun ecologische voetafdruk. De reguleringen gelden ook voor bedrijven buiten de EU.  

Dat betekent een fundamentele verandering voor duizenden organisaties in Nederland. Stefan Tuijt, manager Innovatie: “Een mooie stap voorwaarts richting een duurzamere economie. Wel is het jammer dat het voor nu bij de rapportageplicht blijft; organisaties hoeven er nog geen acties aan te verbinden. Maar het betekent in ieder geval dat organisaties aan de bak moeten om hun duurzaamheidsrapportage op orde te krijgen.”

Wij spreken onze MVO-ambassadeur en OGD’er Lotte Huijs over deze nieuwe wetgeving. Zij is sinds januari 2022 coördinator van alles rondom Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen binnen OGD. Daaronder valt ook verduurzaming.

Ze is blij met de komst van CSRD. In deze blog vertelt zij over de belangrijkste veranderingen die CSRD met zich meeneemt, en waarom zij deze positief vindt. Ook lees je waarom ze op bepaalde punten nog kritisch is. Tot slot ontvang je praktische tips om je voor te bereiden op de nieuwe wetgeving.

Voor wie geldt de CSRD?

De wet geldt op termijn voor elke organisatie (met uitzondering van overheidsinstellingen). Maar dit verloopt in verschillende fases, afhankelijk van welke organisatie je bent:

• Vanaf januari 2024 moeten de grote beursgenoteerde organisaties voldoen aan de CSRD-richtlijn. Zij moeten in 2025 rapporteren over 2024.
• Vanaf januari 2025 moeten de overige grote organisaties voldoen aan de CSRD-richtlijn. Zij moeten in 2026 rapporteren over 2025.
• Uiteindelijk moeten de overige bedrijven (niet beursgenoteerde mkb-bedrijven) ook rapporteren in 2026. Zij leveren de eerste rapportage op in 2027. 

Wanneer word je gezien als grote organisatie? Je organisatie is beursgenoteerd of voldoet in ieder geval aan twee van de volgende criteria: 

• meer dan 250 medewerkers;
• meer van 40 miljoen omzet per jaar;
• meer dan 20 miljoen euro op de balans.

Nog even op een rij: wat verandert er precies voor bedrijven met de CSRD-wetgeving?

Wij doken in de CSRD-materie en hebben de belangrijkste veranderingen voor je op een rij gezet:

• Er komt een rapportageplicht. Organisaties zijn verplicht om duurzaamheid integreren in hun jaarverslagen en moeten een rapport opleveren voor accountants. Dat is een aanvulling op de financiële rapportage. Accountancybedrijven kunnen organisaties controleren op hoe goed ze duurzaamheid in hun rapporten opnemen, en actie ondernemen als het niet goed genoeg is. Lotte legt uit: “Dit betekent dat ze een duurzaamheidsstrategie moeten opstellen of bijwerken en processen en systemen moeten inrichten om de duurzaamheidsdoelstellingen te behalen. Hierbij hoort ook het verzamelen van de juiste gegevens en het waarborgen van de kwaliteit ervan.”
• Het wordt verplicht om te rapporteren over twee algemene standaarden en tien optionele standaarden. Organisaties stemmen deze standaarden samen af met hun stakeholders (bijvoorbeeld medewerkers, klanten, partners, leveranciers of omwonenden). Aan de hand daarvan stellen organisaties de belangrijkste duurzaamheidsthema’s op, zoals de impact van de organisatie op CO2-uitstoot, grondstoftekort, drinkwater of mensenrechten. Daarnaast moeten organisaties kijken naar de relevantie van deze thema’s: ze kijken dan naar deze thema’s vanuit organisatieperspectief, maar ook vanuit het perspectief van de impact op mens en milieu.
• De wet focust op de leveranciersketen en dwingt bedrijven om grondig naar hun hele keten te kijken. Organisaties nemen naast directe leveranciers (scope 1), ook de indirecte leveranciers en andere activiteiten zoals transport en het gebruik van materialen (scope 2 en 3) mee. Dit zorgt voor meer transparantie in de hele keten, omdat bedrijven verplicht zijn om de CO2-uitstoot en andere duurzaamheidsaspecten van hun activiteiten te rapporteren. Duurzaamheid wordt steeds belangrijker voor klanten en partners, waardoor bedrijven die hierin vooroplopen aantrekkelijker worden.
• Organisaties moeten een dubbele materialiteitsanalyse uitvoeren. Een dubbele materialiteitsanalyse houdt in dat bedrijven kijken naar de manier waarop hun bedrijf impact heeft op de omgeving (buitenwereld) en óók kijken naar hoe duurzaamheidskwesties invloed hebben op hun bedrijf (binnenwereld). Het is noodzakelijk dat organisaties samen met hun stakeholders de belangrijkste risico’s analyseren op het gebied van duurzame en maatschappelijke ontwikkelingen. Daarnaast is het ook verplicht dat organisaties kijken naar de impact van hun bedrijf op de omgeving en moeten ze relevante duurzaamheidsthema’s selecteren(ESG). 
  
  

Snel aan de slag met duurzaamheidsdoelen

De CSRD spoort organisaties aan om zich meer toe te leggen op duurzaamheid: “Met de nieuwe wet zijn er straks geen excuses meer om duurzaamheid te negeren. Zo’n wet geeft organisaties een flinke duw in de juiste richting.”

De CSRD introduceert gestandaardiseerde richtlijnen voor duurzaamheidsrapportages. Dit maakt duurzaamheidsinspanningen beter zichtbaar.

Lotte benadrukt het belang van wereldwijde standaarden en Environmental, Social en Governance (ESG)-doelen: “Hierdoor kunnen organisaties betere KPI’s opstellen en beslissingen nemen, die een positieve impact hebben op mens en natuur. CSRD gaat veel teweegbrengen rondom transparantie voor duurzaamheid.”

Wat volgens Lotte ook heel belangrijk is, is dat organisaties niet alleen kijken naar hun directe acties maar ook de complete toeleveringsketen meenemen.

“Deze bredere kijk heeft invloed op hoe organisaties beslissingen nemen over hun leveranciers. CSRD moedigt bedrijven aan om na te denken waarom ze bepaalde leveranciers kiezen en niet anderen. Hierdoor zullen ze vaker duurzame keuzes maken die goed zijn voor mens en natuur.”

Toch gaat deze wet niet magisch ervoor zorgen dat alles in één keer duidelijk is.

Lotte: “CSRD is enkel een richtlijn en organisaties moeten zelf bepalen welke doelen en thema’s voor hen van belang zijn. Het zorgt alleen voor een vergroting van de transparantie. Hopelijk wanneer komen er duidelijkere targets, wanneer de wet een aantal jaren van kracht is. Dan wordt vergelijken ook steeds makkelijker.”

Hoewel Lotte de wet graag strenger had gezien, is ze wel blij met de nieuwe wetgeving: “Ik zie grote interesse bij bedrijven om me heen. Nu duurzaamheid een verplicht onderdeel van de rapportage wordt, leeft het veel meer. Hierdoor merk ik nu al dat ik samen met klanten, partners en medewerkers veel meer kan bereiken. Onze idealen krijgen een breder draagvlak.”

Ict en het behalen van doelen met CSRD

Als we kijken naar ict en duurzaamheid valt er veel winst te behalen rondom de verbetering van de energie-efficiëntie, het verminderen van elektronisch afval en het bevorderen van groene technologieën.

Lotte legt uit: “De ict-sector heeft een grote impact op het klimaat, het beslaat twee tot vier procent van de totale CO2-uitstoot wereldwijd. Dat komt vooral door de hardwareproductie en de 24/7 draaiende cloudservers. En tegenwoordig hebben we met de nieuwe uitdaging van generatieve AI en CO2-uitstoot te maken.

Gelukkig zijn er al veel initiatieven om deze impact te verminderen. Bovendien heeft ict het potentieel om bij te dragen aan een duurzame toekomst.

Zo kan de ict-sector bijdragen aan duurzaamheid door middel van slimme energiemanagementsystemen, die het energieverbruik optimaliseren en verminderen. Daarnaast kan ict helpen bij het stimuleren van remote werk, waardoor reizen wordt verminderd en de CO2-uitstoot wordt beperkt.

Helaas blijft het selecteren van een duurzame ict-leverancier voor organisaties nog wel een uitdaging. “Je kunt niet zomaar kiezen voor elke MVO-startup met fantastische duurzaamheidsinitiatieven. Vaak zijn deze leveranciers nog te duur, en zij hebben hun diensten en producten nog niet altijd grootschalig beschikbaar voor de afnemer. Daarnaast is het gebruiksgemak van deze oplossingen niet altijd even hoog. Je bent dan toch nog afhankelijk van de grotere leveranciers omdat zij de schaalgrootte hebben en vaak wel dat gebruiksgemak bieden”, zegt Lotte.

Bij OGD zijn we hier ook al mee bezig, zo hebben we een duurzaamheidsassessment voor ict-omgevingen opgesteld. Meer over dit assessment lees je in deze blog.

In ieder geval zorgt CSRD er wel voor dat organisaties zich meer bewust worden van waarom ze voor een bepaalde leverancier kiezen. Lotte: “Je kijkt naar de impact die deze maakt en doet onderzoek naar verschillende leveranciers op de markt. Uiteindelijk kan die duurzame leverancier dan net de beste keuze blijken.”

Tips van onze MVO-ambassadeur voor de implementatie van CSRD

Het is een grote stap om duurzaamheid te verweven in je beleid en uitvoering. Lotte heeft een belangrijk advies: “Begin met het inventariseren van wat je al doet op het gebied van duurzaamheid, zelfs als je er nog niet volledig van op de hoogte bent.

Misschien heb je al sensoren op kantoor voor energiebesparing, of een leasepark. Of misschien doneert je organisatie al aan toffe MVO-projecten. Het benutten van bestaande initiatieven is een goed vertrekpunt. Bouw hierop voort met de intrinsieke motivatie van je medewerkers.”

Daarnaast extra tips van Lotte voor een succesvolle CSRD-implementatie:

• Maak gebruik van de medewerkers die hun enthousiasme inzetten om idealen te bereiken. Betrek deze advocates bij de implementatie. Geef ze een positie in een adviesteam of een evenemententeam.
• Stel een multidisciplinair team samen: de duurzaamheidsthema’s raken vaak verschillende bedrijfsonderdelen, denk aan Finance, HR en Facilitair.
• Wil je ook een certificering behalen? Bouw dan een systeem op dat werkt voor jouw organisatie en gebruik deze certificering ook voor de inrichting van je managementsysteem. "Wij hadden met de MVO Prestatieladder al een voorsprong, omdat we hiervoor al een managementsysteem in moesten richten. Zo definieer je voor de MVO Prestatieladder ook relevante en kritieke thema’s en stel je doelen en KPI’s op.”

Een stappenplan om te starten met CSRD

Op een rij de belangrijkste stappen om je organisatie voor te bereiden op CSRD:

• Kijk welke duurzaamheidsonderwerpen het belangrijkst zijn voor jouw bedrijf en de mensen die ermee te maken hebben. Denk aan zaken zoals hoe het bedrijf omgaat met het milieu, hoe het met mensen omgaat en hoe het wordt bestuurd. Het gaat erom te begrijpen welke dingen echt invloed hebben op hoe het bedrijf werkt en wat belangrijk is voor de mensen die erbij betrokken zijn.
• Identificeer je stakeholders: Maak een overzicht van belangrijke stakeholders, zoals klanten, leveranciers en omwonenden.
• Start met de dataverzameling: Verzamel gegevens over zowel je eigen organisatie als je leveranciers. Identificeer welke data al beschikbaar is en welke nog ontbreekt. Neem hierin ook de data van je leveranciers mee en kijk hoe zij ervoor staan op het gebied van duurzaamheid. Begin hier op tijd mee omdat keteninformatie niet altijd goed beschikbaar is.  
• Bepaal rapportage en KPI’s: Werk samen met de accountant om rapportageprocessen vast te stellen. Stel meetbare KPI’s op die essentieel zijn om op lange termijn in elk aspect van de organisatie te worden geïntegreerd en toegepast

Een zonnige toekomst met CSRD

Lotte is blij met de komst van CSRD. Lotte: “De rapportages van grotere organisaties gaan vanaf volgend jaar de transparantie vergroten over duurzaamheidsthema’s in de breedste zin van het woord. De kleine organisaties volgen in 2026 en hebben al een voorbeeld aan het voorwerk van de grotere organisaties.

Het voelt goed dat we hier al een paar jaar mee bezig zijn, waardoor we goed voorgesorteerd staan voor de CSRD. Mijn werk als MVO-ambassadeur voelt hierdoor nog meer gevalideerd.” 

Meer weten over duurzaamheid en ict?

• Hoe vervuilend is de ict-sector eigenlijk?
• Hoe staat het met de duurzaamheid van de cloud?
• Waarom organisaties circulaire ict inzetten