Blockchain in de praktijk: een logistieke oplossing

Blockchain: de meningen over deze technologie zijn erg verdeeld. Want er wordt veel over geschreven, maar de praktische toepassingen blijven vaak uit. Kun je blockchain inzetten voor de digitale transformatie van jouw bedrijf? Of is het een hype die je beter links kunt laten liggen? Voor dit tweeluik over blockchain spraken we met Aljosja Beije, logistics & technology lead bij BlockLAB, en onze eigen CTO Rik van Berendonk. In deze blogpost laat Aljosja je aan de hand van zijn eigen werk weten wat je met blockchain kunt.

Wat is blockchain?

Even een opfrisser: wat is blockchain ook alweer? Blockchain is een innovatieve technologie waarmee je gegevens kunt opslaan en valideren. Een blockchain zelf is zoals de naam al zegt een keten van blokjes. Elke keer dat je data aan de blockchain toevoegt, komt er een blokje bij. Deze data staat niet in een centrale database, maar verspreid over de betrokken partijen. De blokjes kun je nooit meer verwijderen of aanpassen. Hierdoor fungeert het als een grootboek dat bij alle betrokkenen opgeslagen staat en door hen is in te zien. Zo heb je geen derde partij meer nodig om de gegevens te valideren.

Blockchain in de logistiek

Aljosja Beije is een groot voorstander van de blockchain technologie en werkt aan praktische toepassingen ervan. Tijdens het evenement 'Blockchain in de digitale transformatie' hadden we de mogelijkheid om hem enkele vragen te stellen.

Wat doen jullie met blockchain?

“Wij richten ons op oplossingen in de logistiek en in de energiebranche. BlockLAB is namelijk de blockchain start-up van het havenbedrijf van Rotterdam. Ik richt me op de logistieke kant. Hiervoor hebben we een blockchainoplossing ontwikkeld die 'Deliver' heet.
Deliver fungeert als notaris tussen de blockchains van de Haven van Rotterdam aan de ene kant en een consortium blockchain ontwikkeld door Samsung SDS aan de andere kant. Deliver valideert de transacties en documenten die met de handel tussen Nederland en Zuid-Korea te maken hebben. Zonder volledige inzage in elkaars data en documenten, kunnen deze partijen nu toch met zekerheid naar betrouwbare data kijken.

Deze blockchain controleert documenten en transacties op integriteit, bestaan en herkomst. Oftewel, Deliver controleert of een document bestaat, of deze de juiste herkomst heeft en of het een uniek document is. Is het document door de juiste instantie uitgegeven en is het niet meerdere keren gebruikt? Dit voorkomt fraude en het geeft beide partijen de zekerheid dat ze met kloppende data werken.”

Supply chain-management blockchain

Bij BlockLAB richten jullie je onder andere op het optimaliseren van supply chains. Wat maakt supply chains zo geschikt voor het toepassen van blockchain?

“Bij supply chains heb je twee mogelijkheden: óf er is een dominante partij die iedereen aanstuurt óf de verschillende partijen zijn gelijkwaardig en werken samen. Dit laatste noemen we ook wel ‘decentrale coördinatie’.

In het eerste geval heeft het toepassen van blockchain geen enkele zin. Maar als het om decentrale coördinatie gaat, denk ik dat blockchain hét coördinatiemechanisme bij uitstek is. Blockchain heeft namelijk een decentrale architectuur: je kunt alle gegevens verspreid over de betrokken partijen opslaan, zodat deze transparant zijn en er niet mee kan worden gesjoemeld.

Daarnaast kan blockchain ervoor zorgen dat er geen tussenpersoon nodig is voor het valideren van alle transacties tussen de verschillende partijen. Tot nu toe hadden we geen oplossing voor de decentrale coördinatie van supply chains. Deze werden alsnog centraal gecoördineerd, maar dan door een trusted third party. Het nadeel hiervan is dat deze tussenpersoon zorgt voor een extra schakel en steeds invloedrijker kan worden. Door de inzet van blockchain heb je deze derde partij niet meer nodig.

Het voordeel van blockchain tegenover een derde partij is dat deze je niet vertelt wat je moet doen, maar je wel de nodige informatie geeft. Zo brengt het alle partijen bij elkaar en zorgt het voor informatievoorziening. Ook van partijen in de keten waar jij niet direct mee te maken hebt kun je nu informatie krijgen.

Daarnaast geeft blockchain je de mogelijkheid om gedragsregels aan de data toe te kennen. Dit doe je in zogenaamde smart contracts. Zo leg je vast of een document al dan niet gekopieerd mag worden of van eigenaar mag wisselen. Op deze manier zorg je ervoor dat jij en een ander op dezelfde manier naar hetzelfde stukje data en gedrag kijken. Dat kan niet met andere bestaande technologie.”

Het verschil tussen een gewone database en een blockchain zit hem dus in het kunnen vastleggen van gedragsregels in smart contracts? Van wat er met dat stukje data mag gebeuren?

“Ja. En ook in het feit dat ik bij een centrale database niet weet wat jij doet met de data die ik deel. Ik deel mijn waarheid, maar ik weet niet of dat ook jouw waarheid is. Bij een traditionele database kunnen we niet bij elkaar in het systeem kijken. Daarbij komt dat een database altijd een system administrator heeft en die kan heel veel. Daar zitten wel risico’s aan.

In een blockchain zijn we eigenlijk allebei system administrator. We kijken gezamenlijk naar dezelfde waarheid. Ik weet dat jij niets onverwachts met de data kan doen, want hier hebben wij neutrale afspraken over gemaakt waar we het allebei over eens zijn. Die afspraken kun je ook zonder blockchain maken, maar waar leg je die vervolgens vast? Als dat in jouw systeem is, heb ik geen zekerheid dat daar niet aan wordt gesleuteld.”

Blockchain als tussenpersoon

Je zei eerder dat er door blockchain in te zetten geen derde partij meer nodig is in het geval van decentrale coördinatie. Maar als ik het goed begrijp gaat Deliver dus juist als tussenpersoon fungeren tussen de blockchains van de haven van Rotterdam en Samsung. Hoe verklaar je dat?

“Daar heb je een terecht punt. Ten eerste denk ik dat er ook goede tussenpersonen zijn. Nu vraag je je af, wanneer heeft een trusted third party dan bestaansrecht? Wat mij betreft wanneer deze waarde creëert. Dit doet een tussenpersoon door informatie-asymmetrie te voorkomen en alle partijen van de juiste informatie te voorzien. Dit doet Deliver. 

Naast het geven van informatie, kan een tussenpersoon zoals Deliver ook zorgen voor meer efficiëntie. Een tussenpersoon vervult een rol die je misschien ook zelf kunt vervullen, maar die je veel tijd zou kosten. Denk aan het toevertrouwen van jouw geld aan een bank. Je zou de hele dag kunnen besteden aan het slim wegzetten van je (spaar)geld; het is een stuk efficiënter om dit toe te vertrouwen aan een partij zoals een bank. Die kan jouw geld bundelen met dat van anderen en het slimmer inzetten. 

Daarnaast is een blockchainoplossing zoals Deliver transparant. Dit kan je niet zeggen van veel trusted third parties. We gebruiken open source software, dus iedereen kan de code zien. Deliver is dus een tussenpersoon, maar wel een neutrale en transparante partij.”

De schaalbaarheid van blockchain

Het meest bekende struikelblok van blockchain is de schaalbaarheid ervan. Hoe omzeilen jullie dit  probleem?

“Dit doen we door niet alle data op de blockchain te zetten. Als je dat zou doen, loop je inderdaad heel snel tegen schaalbaarheidsproblemen aan. Wij maken gebruik van het openbare Ethereum-netwerk en een consensusalgoritme (een consensusalgoritme zorgt voor overeenstemming tussen alle partijen over of een actie wel of niet mag worden uitgevoerd binnen de blockchain -redactie).

Om schaalbaarheids- en daarbij performanceproblemen te voorkomen moet je goed nadenken over wat je precies nodig hebt om de rol van notaris uit te voeren. Feitelijk is dit niet zoveel. Wij gaan niet over de data uitwisseling zelf die tussen de partijen plaatsvindt. Wij valideren de data. Dat wil zeggen, wij controleren of een dataset inderdaad zo in de notaris staat. Dat betekent alleen niet dat we die data vasthouden.

Hoe we dat doen? Wij bewaren slechts de vingerafdruk, de ‘hash’, van deze data. Partijen kunnen zelf een vingerafdruk maken van de data die ze ontvangen. Vervolgens kijken ze in Deliver, het gemeenschappelijke grootboek, of deze vingerafdruk ook daar zo staat geregistreerd.

Dit is wat mij betreft de juiste toepassing van de blockchain technologie, zoals het bedoeld is. Op het moment dat je niet op deze manier werkt, loop je al snel tegen schaalbaarheidsproblemen aan. De gangbare oplossing daarvoor is het achterwege laten van een consensusalgoritme. Maar daarmee reduceer je blockchain tot een soort platgeslagen (gedistribueerde) database, terwijl het veel meer is dan dat.”

Dan een laatste vraag: hoe ver is Deliver in de implementatie?

“Deliver is nog niet live, maar we zitten wel in de pilot-fase. De eerste pilots zijn gedaan. Bij dit soort pilottransacties beginnen we klein, het gaat dan niet meteen om een containerschip vol. We hebben Deliver ingezet bij het verschepen van een paar containers van Zuid-Korea naar Nederland. Over een maand zetten we Deliver in bij containers die vanuit Nederland naar Zuid-Korea gaan. We komen dus elke keer een stapje verder.”

Wanneer denk je dat Deliver echt live gaat?

“De bedoeling is dat deze blockchainoplossing in 2020 op zichzelf komt te staan als apart bedrijf. De oprichters van Deliver zullen er wel als aandeelhouders bij betrokken blijven.”

Blockchaintechnologie toegepast

Een blockchainoplossing zoals Deliver laat zien dat je de technologie goed kunt inzetten voor de decentrale coördinatie van supply chains. Werk je niet in de logistiek? Ook dan kunnen de voordelen van blockchain interessant zijn voor jouw organisatie. Door gebruik te maken van een blockchain heb je geen controlerende, derde partij meer nodig. Ook kun je gegevens inzien van partijen verderop in de transactieketen. Daarnaast weet je zeker dat er niet achteraf met deze gegevens is gesjoemeld. Deze voordelen kunnen interessant zijn als je met veel partijen en transacties werkt en voor de validatie van deze gegevens afhankelijk bent van een derde partij.

In onze volgende blogpost geven we het woord aan Rik van Berendonk, CTO bij OGD. Hij staat kritisch tegenover het nut van blockchainoplossingen en zal ons uitleggen waarom. Houd onze blog hiervoor in de gaten!

Wil je op de hoogte worden gehouden van onze nieuwste blogposts? Schrijf je dan hieronder in op onze nieuwsbrief!