Waarom migratie van XP voor veel gemeenten uitblijft

Vorige week werd de klok geluid door webwereld en nu.nl. Wat blijkt? Op duizenden computers bij gemeenten blijft ook na april 2014 Windows XP draaien, terwijl Microsoft al drie jaar aangeeft te stoppen met de ondersteuning van Windows XP, en in meerdere persberichten de risico’s benadrukt.

Wij vroegen ons af:

• Zijn gemeenten wel goed geïnformeerd?
• Spelen er zaken, waardoor men niet in staat is tijdig te migreren?
• Hoe groot zijn die risico’s voor gemeenten?

We stelden deze vragen aan de IBD, Microsoft Nederland en medewerkers van OGD ict-diensten.

Handvatten voor bewustwording en advies

Sonja Kok, woordvoerder van de Informatiebeveiligingsdienst voor gemeenten (IBD, een initiatief van VNG en KING:

Het is onze taak vroegtijdig bewustwording te creeëren onder gemeenten en hen te voorzien in de informatiebehoefte aangaande zaken, die het onderwerp informatiebeveiliging raken. Maar de uiteindelijke verantwoordelijkheid, om ook echt iets te doen met de verkregen informatie, ligt natuurlijk bij de gemeenten zelf. Uiteraard kunnen zij bij onze helpdesk van de IBD terecht voor advies.

Vorig jaar oktober verspreidde de IBD het advies van het Nationaal Cyber Security Center (NCSC) om te stoppen met het gebruik van XP. De boodschap van het NCSC was duidelijk:

Niets doen is geen optie; het vormt een te groot risico om na april 2014 het XP besturingssysteem te blijven gebruiken. De vraag is dus niet of, maar wanneer u overstapt. Als u voor 8 april klaar wil zijn, is vandaag de beste dag om te beginnen.

Migratie een levend onderwerp in gemeenteland

Ict-afdelingen van gemeenten zijn zich wel degelijk bewust van de noodzaak van migratie van Windows XP naar een ander besturingssysteem. De redenen waarom migratietrajecten te laat of nog niet gestart zijn, zijn divers: politieke en organisatorische discussies, herstructurering en bezuinigingen, maar ook de onzekere toekomst werken verlammend op de besluitvorming van veel gemeenten.

- Vincent Baan, accountmanager OGD ict-diensten.

Hoe groot is het risico voor gemeenten volgens Microsoft?

Lars Smit, Senior Business Manager Lokale & Regionale Overheid bij Microsoft Nederland:

Vanaf 8 april 2014 loop je als gebruiker van Windows XP de kans dat je kwetsbaar wordt voor virussen en andere beveiligingsrisico’s. Er zullen geen beveiligingsupdates meer plaatsvinden, waardoor nieuw ontdekte kwetsbaarheden zullen blijven bestaan. Een groot risico voor gemeenten, die juist veel waarde hechten aan beveiliging van (vertrouwelijke) gegevens.

Vanuit Microsoft Nederland zijn er al ruim van tevoren veel initiatieven gestart om gemeenten te informeren, adviseren en zelfs bij de hand te nemen. Consultants werden ingezet en adviezen op maat werden geschreven voor veel gemeenten. Ondanks al onze investeringen en vroegtijdige aanpak, zijn de migraties over het algemeen langzaam op gang gekomen.

Gemeenten die nu nog Windows XP gebruiken, zijn wel goed op de hoogte van de situatie maar hebben vaak met uitdagingen van verschillende aard te maken. Gemeenten die nog niet gemigreerd zijn raad ik aan de voorbeeldcase van de gemeente Almelo te lezen. Zij bieden zowel Windows 7 als 8 aan hun gebruikers, en een migratie vanaf Windows XP kost slechts 45 minuten.

Gevirtualiseerde werkplekoplossingen hebben de toekomst.

Vanwege de compatibiliteit van nieuwe software en de mogelijke beveiligingslekken, waarover veel wordt gesproken, is overstappen naar een nieuw besturingssysteem zeker aan te raden. Overstappen is niet voor alle gemeenten mogelijk. De complexiteit van het applicatielandschap van gemeenten vertraagt in sommige gevallen de migratietrajecten.

Er zijn gemeenten die vanwege oude applicaties niet kunnen overstappen naar Windows 7 of 8. Migratie naar de cloud kan in deze gevallen uitkomst bieden. Dit zijn wel complexere migratietrajecten, waarbij ook beveiligingsoverwegingen en implementatie van nieuwe werkmethoden als Bring-Your-Own om de hoek komen kijken. Gevirtualiseerde werkplekoplossingen als office 365 en onze werkplek uit de cloud, hebben de toekomst en bieden voor gemeenten veel mogelijkheden.

- Floris de Haan, Business Development Adviseur, OGD ict-diensten.

We concluderen dat het uitblijven van migraties in gemeenteland verontrustend is, maar veel gemeenten zitten nu eenmaal in een lastiger parket dan verwacht. Gelukkig zijn er veel mogelijkheden om tot een passende oplossing te komen. Schaam u niet wanneer u zich een achterblijver voelt, maar trek aan de bel bij partijen die u kunnen én willen helpen.

Aansluitend kunnen we niet vaak genoeg herhalen wat het NCSC al eerder concludeerde:

De vraag is niet of, maar wanneer u overstapt. Als u voor 8 april klaar wil zijn, is vandaag de beste dag om te beginnen.