Een sterke gegevensbeveiliging, daar heb je grofweg twee dingen voor nodig: techniek die op orde is en medewerkers die goed omgaan met de securityrisico’s en -valkuilen.

In deze blog zoom ik in op de techniekkant. Ik leg uit waarom het zero trust-model de basis is om je gegevens te beveiligen en hoe je deze beveiligingsarchitectuur in 6 stappen implementeert in je organisatie.

Waarom is zero trust nodig?

Een zero trust-beveiligingsarchitectuur geeft alleen honderd procent geauthentiseerde gebruikers, applicaties en devices toegang tot stukjes van je ict-omgeving. Dit klinkt misschien extreem, maar gezien de vele aanvallen die via vertrouwde verbindingen binnenkomen is het nodig. In het eerste kwartaal van 2025 is het aantal cyberaanvallen wereldwijd gestegen met 47%, wat neerkomt op gemiddeld 1.925 aanvallen per organisatie per week!

Zero trust is de stevige ruggengraat van je securitybeleid. Het schept de set aan regels waar je complete beveiligingsbeleid aan moet voldoen. Aanvullende securitymaatregelen, zoals Identity & Access Management (IAM) en dataclassificatie passen daar naadloos binnen. IAM regelt daarbij wie onder welke voorwaarden toegang krijgt tot welke systemen, en dataclassificatie helpt je om gevoelige informatie te identificeren en te beschermen, bijvoorbeeld met een tool als Purview.

Lees ook: Zero trust, IAM en Purview: de 3 musketiers van dataveiligheid

Het belang van monitoring en continue evaluatie

Een vaak onderschat, maar cruciaal onderdeel binnen zero trust is monitoring en continue evaluatie. Het uitgangspunt van zero trust is immers ‘vertrouw nooit, verifieer altijd’. Dat betekent dat je niet alleen vooraf voorwaarden stelt, maar dat je ook voortdurend controleert of activiteiten voldoen aan die voorwaarden.

Denk aan real-time signaaldetectie, het opsporen van afwijkend gedrag en het automatisch blokkeren van verdachte acties. Tools zoals Microsoft Defender, Sentinel of Purview Audit zorgen daarbij voor inzicht in wie wat doet, wanneer en waarom. Ook helpt dit je direct actie te ondernemen wanneer risico’s ontstaan.

Door deze maatregelen te combineren binnen een zero trust-aanpak, ontstaat een geïntegreerd beveiligingsmodel waarbij je geen enkele schakel - van identiteit tot data en activiteiten - over het hoofd ziet. Zo verklein je de kans op datalekken of ongeautoriseerde toegang enorm en creëer je een beveiligingsstrategie die meegroeit met je organisatie en de steeds veranderende dreigingen.

Wat is zero trust precies?

Zero trust is de verzameling regels die richting geeft aan je beveiligingsmodel. Deze regels zijn gebaseerd op het principe dat je niets en niemand buiten en binnen je ict-omgeving zomaar kunt vertrouwen. “vertrouw nooit, verifieer altijd”, is het basisprincipe.

Zero trust is dus geen technologie, maar een manier om naar security te kijken. Uit die visie komt een security-architectuur voort: de zero trust-beveiligingsarchitectuur.

Een zero trust-architectuur controleert continu de toegang van alle gebruikers, applicaties en apparaten tot jouw informatie. Het beveiligingssysteem controleert hun betrouwbaarheid bij elke inlogpoging, én bij elke poging om toegang te krijgen tot een specifiek stuk data binnen je ict-omgeving. Dit doet het systeem op basis van de rechten die je zelf toekent aan gebruikers, applicaties en apparaten.

Je kunt je de security-architectuur voorstellen als een kantoorpand: de beveiligers controleren daar dan niet alleen de mensen die binnenkomen bij de balie, maar ze voeren ook checks uit bij elke deur en elke toegang tot een kamer in het pand.

Zero trust toepassen in 6 stappen

Wil je zero trust (sterker) implementeren binnen jouw organisatie? Dan is dat niet iets dat je in een dag of een week van A tot Z voor elkaar krijgt. Maar met de juiste stappen, een beetje doorzettingsvermogen en eventueel de hulp van een ervaren expert kom je er.

Hieronder lees je welke zes stappen je moet nemen om zero trust goed te implementeren:

1. Inventarisatie ict-omgeving en risco-assessment

De eerste stap is een grondige inventarisatie van je volledige ict-landschap, waarbij je alle gebruikers, apparaten (waaronder laptops, smartphones, tablets en IoT-apparaten), applicaties, data en netwerkverbindingen in kaart brengt. Identificeer vervolgens welke assets en datastromen het meest kritisch zijn voor je organisatie. Denk aan bedrijfskritische applicaties, gevoelige klantgegevens of intellectueel eigendom.

Als je weet waar alle informatie zich bevindt is het belangrijk om te weten wie of wat er toegang toe heeft. Ook dit breng je in kaart. Op basis van deze prioritering kun je straks gericht beschermingsmaatregelen nemen waar dat het hardst nodig is. Met geautomatiseerde tools kun je je inventaris actueel houden, zodat nieuwe assets of verbindingen direct worden meegenomen.

Voer daarnaast een risico-assessment uit: hierbij inventariseer je welke kwetsbaarheden er zijn en bepaal je de potentiële impact van incidenten. Deze basis legt het fundament voor het zero trust-model: zonder volledig inzicht in je digitale omgeving loop je het risico dat je zwakke plekken over het hoofd ziet.

Microsoft Zero Trust Assessment Workshop

In mijn trajecten werk ik daarom vrijwel altijd met de Microsoft Zero Trust Assessment Workshop. Deze workshop biedt een gestructureerde aanpak om alle relevante domeinen samen met organisaties door te lopen. Denk daarbij aan identiteiten, devices, applicaties, data, infrastructuur, netwerk en monitoring. Het helpt om strategische keuzes te maken, prioriteiten te bepalen en direct inzicht te krijgen in waar de grootste risico’s en kansen liggen. Zo ontstaat een helder startpunt voor de verdere implementatie van zero trust.

2. Identity en Access Management (IAM) versterken

Identity vormt het hart van zero trust: als je niet zeker weet wie er aan de deur staat, kun je nooit bepalen of toegang verantwoord is. Daarom draait een moderne zero trust-aanpak om het continu valideren van identiteiten en de context waarin toegang wordt gevraagd. IAM is daarbij het instrumentarium waarmee je dat veilig en gecontroleerd organiseert.

Denk aan multifactor authenticatie (MFA), single sign-on (SSO) en rolgebaseerde toegang. Door deze basis te versterken, minimaliseer je de kans dat aanvallers via zwakke of gestolen accounts je omgeving binnendringen.

MFA

Het is aan te raden om voor alle gebruikers, applicaties en systemen MFA te implementeren. Zo heb je zoveel mogelijk grip op wie er inlogt. Met MFA verminder je het risico op ongeautoriseerde toegang enorm, zelfs als wachtwoorden in verkeerde handen vallen. Implementeer daarnaast single sign-on (SSO) om gebruikersgemak te bieden en het beheer van identiteiten te centraliseren.

Identity governance

Sterke authenticatie alleen is niet genoeg. Zero trust vraagt om identity governance: het automatisch toekennen, wijzigen en intrekken van rechten bij in-, door- en uitstroom. Zo voorkom je slapende accounts en te ruime rechten. Combineer dit met het principe van ‘least privilege access’, waarbij gebruikers en applicaties alleen toegang krijgen tot wat écht nodig is.

Conditionele toegang (‘never trust, always verify’) vormt de dynamische laag daarboven: toegang wordt niet alleen bepaald door wie je bent, maar ook door hoe en van waar je inlogt. Denk aan het blokkeren van risicovolle locaties, extra verificatie bij gevoelige applicaties of alleen toegang vanaf compliant devices.

Monitoring op identiteitsniveau

Tot slot is monitoring op identiteitsniveau cruciaal, omdat identiteitsaanvallen inmiddels de nummer één aanvalsvector zijn. Tools zoals Microsoft Entra ID Protection helpen om afwijkend gedrag, tokenmisbruik of onmogelijk reisgedrag automatisch te detecteren en risico’s direct af te vangen.

Vergeet daarbij de machine-identiteiten niet: applicaties, scripts en service principals hebben vaak meer rechten dan gebruikers en vormen daarmee een aantrekkelijk doelwit. Door ook deze identiteiten strak te beheren en te beveiligen, maak je identity echt de betrouwbare basis van je zero trust-architectuur.

3. Apparaatbeveiliging en -beheer

Als de fundamenten van zero trust staan, is de volgende stap het strak beveiligen en beheren van alle apparaten die toegang willen tot bedrijfsdata. Elk device, van laptops en smartphones tot tablets en IoT-apparaten, wordt in zero trust gezien als onbetrouwbaar totdat het aantoonbaar veilig is.

Naast het opstellen van duidelijke compliance-eisen en het registreren en beheren van devices via MDM/Endpoint Management, is het belangrijk om je beveiliging zoveel mogelijk te automatiseren.

Denk daarbij aan:

• automatische onboarding;
• het pushen van configuraties;
• het afdwingen van encryptie;
• het blokkeren van verouderde besturingssystemen.

Zo verklein je de kans op menselijke fouten en zorg je ervoor dat nieuwe of vervangen apparaten direct compliant zijn.

Verder hoort hier ook device identity bij: elk apparaat krijgt een unieke, gecontroleerde identiteit zodat je zeker weet wát er precies toegang vraagt. Combineer dat met continue monitoring op dreigingen (bijv. malware, jailbreaks, ongeautoriseerde software of afwijkend gedrag) en automatische reactie (isoleren of blokkeren) zodra een apparaat het risico verhoogt.

Tot slot: zorg dat apparaten bij uitdiensttreding of verlies direct worden verwijderd, gewist of geblokkeerd om misbruik te voorkomen.

4. Dataclassificatie

Voor een solide zero trust-strategie is het essentieel dat je precies weet waar gevoelige data zich bevindt en hoe deze wordt beschermd. Begin met het classificeren van alle data op basis van gevoeligheid—bijvoorbeeld publiek, intern, vertrouwelijk of zeer vertrouwelijk. Implementeer vervolgens passende beveiligingsmaatregelen, zoals Data Loss Prevention (DLP) en encryptie (versleuteling). Hierdoor blijft data beschermd, zelfs als deze buiten de eigen omgeving terechtkomt.

Maak gebruik van tools als Microsoft Purview om gegevensstromen te monitoren, gevoelige informatie automatisch te herkennen en beleid toe te passen op basis van classificatie. Denk ook aan het instellen van automatische waarschuwingen bij verdachte datatoegang of -export. Voer regelmatig audits uit om te controleren of data nog correct is geclassificeerd en beschermd.

Het assume breach-principe

Vul dit verder aan met het zero trust-principe ‘assume breach’, waarbij toegang tot data altijd afhankelijk is van context, zoals identiteit, apparaat­status, locatie of risico. Pas just-in-time en just-enough access toe voor data die extra gevoelig is. En blokkeer automatisch risicovolle acties, zoals massale downloads, delen met externe accounts of synchronisatie naar onbeheerde apparaten. Zo blijft data beschermd, zelfs wanneer identiteiten of apparaten gecompromitteerd raken.

5. Netwerksegmentatie

Met netwerksegmentatie verdeel je het bedrijfsnetwerk in kleinere, streng gescheiden segmenten met elk zijn eigen toegangsregels. Hierdoor heeft een aanvaller die in één segment binnendringt niet automatisch toegang tot de rest van het netwerk, wat de schade van een aanval enorm kan beperken.

Tips:

• Richt segmenten in op basis van gevoeligheid, functie of afdeling. Denk aan een apart segment voor productie, R&D en kantoorautomatisering.
• Controleer en log al het verkeer tussen de segmenten, bijvoorbeeld met Software-Defined Perimeter (SDP)-technologie of sterke firewalls.
• Automatiseer zoveel mogelijk: gebruik beleidsregels die dynamisch worden toegepast op basis van identiteit, apparaatstatus en locatie.
• Toets regelmatig of de segmentatie nog aansluit op de praktijk en pas deze waar nodig aan.

6. Continue monitoring en analytics

Zero trust vraagt om voortdurende controle en bijsturing. Zet daarom Security Information and Event Management-systemen (SIEM) in voor het realtime monitoren van je volledige ict-landschap. Zo verzamel en analyseer je logs van alle toegangspogingen en systeemactiviteiten. Zo verzamel en analyseer je logs van alle toegangspogingen en systeemactiviteiten. Combineer dit met SOAR-automatisering om incidenten sneller te kunnen onderzoeken en reageren.

Je kunt tools op basis van AI en machine learning gebruiken om afwijkend gedrag snel te detecteren, zoals ongebruikelijke loginlocaties, onverwachte datastromen of verdachte apparaat-activiteiten. Met deze geautomatiseerde analyses reageer je snel en proactief op dreigingen, vaak nog voordat ze schade aanrichten.

Integreer tenslotte DevSecOps-principes in je ontwikkel- en infrastructuurprocessen. Dit betekent: security by design, geautomatiseerde code-scans, infrastructure-as-code met ingebouwde policies en continue validatie van configuraties. Door security volledig te verweven in operations en ontwikkeling bouw je een weerbare, adaptieve omgeving die voortdurend wordt getest, gemonitord en verbeterd. Zo ontstaat een end-to-end zero trust-fundament dat meegroeit met je organisatie.

De mix van segmentatie, monitoring en respons

Een solide beveiligingsstrategie op basis van zero trust draait dus niet om één enkele maatregel, maar om een mix van segmentatie, monitoring en snelle respons. Door continu te blijven leren en je systeem aan te passen aan nieuwe dreigingen, blijf je hackers een stap voor.

Blijf nieuwsgierig, stel kritische vragen en durf te investeren in de juiste technologie. Het beschermen van je organisatie is een kwestie van alert blijven, grenzen bewaken en samenwerken.

Met deze mindset maak je zero trust niet alleen tot een beveiligingsmodel, maar tot een strategisch voordeel, een manier om je organisatie toekomstbestendig, wendbaar en veilig te houden.

Maak van cybersecurity dus geen project, maar zie het als een doorlopend proces—zo houd je grip op de veiligheid van jouw data!

De 5 key takeaways uit deze blog:

• Zero trust is de basis voor moderne gegevensbeveiliging. Je mag nooit zomaar vertrouwen op gebruikers, apparaten of applicaties, zelfs niet binnen je eigen ict-omgeving. 
  
  
• Het implementeren van zero trust vergt een gestructureerde aanpak: inventarisatie, risico-assessment, het versterken van identity en access management, apparaatbeveiliging, dataclassificatie, netwerksegmentatie en continue monitoring.
  
  
• Identiteit en toegang spelen een centrale rol. Multifactor authenticatie (MFA), single sign-on (SSO) en identity governance zijn onmisbaar om te voorkomen dat onbevoegden toegang krijgen, en ook machine-identiteiten moeten goed worden beheerd.
  
  
• Monitoring en continue evaluatie zijn cruciaal. Real-time monitoring, het detecteren van afwijkend gedrag en het automatisch blokkeren van verdachte acties zorgen ervoor dat je proactief dreigingen kunt aanpakken.
  
  
• Cybersecurity is een doorlopend proces, geen eenmalig project. Door security te integreren in alle bedrijfsprocessen en te blijven leren en aanpassen aan nieuwe dreigingen, creëer je een toekomstbestendig en wendbaar beveiligingsmodel dat meegroeit met je organisatie.

Meer actuele posts over cybersecurity:

• Zero trust, IAM en Purview: de 3 musketiers van dataveiligheid
• 8 lessen die we hebben geleerd op het gebied van cloudsoevereiniteit
• Citrix onder vuur: hoe houd je je remote toegang veilig?
• Met deze 3 stappen voorkom je schade door phishing