Artificial intelligence is stilletjesaan verweven geraakt met ons leven. Van de routeplanning tot de muzieksuggesties onderweg; alleen al op weg naar werk profiteer je van AI. Slimme techniek gaat niet weg, maar duikt juist op steeds meer plekken op. Dat is een mooie ontwikkeling, maar het betekent ook dat we op de gevolgen moeten letten. Voor je het weet nemen we klakkeloos suggesties over waar vooroordelen aan ten grondslag liggen.
Gelukkig hoef je als organisatie niet terug te deinzen voor deze technieken. Je kunt op een ethische manier AI toepassen. Dit doe je onder andere door voor een betrouwbare ict-partner te kiezen en bepaalde richtlijnen in je ontwerp mee te nemen. In deze blogpost delen we de best practices voor ethische AI-oplossingen.
Inhoudsopgave
Waarom ethiek binnen AI belangrijk is
Artificial intelligence is een relatief nieuwe techniek, waardoor het nog niet altijd duidelijk is welke risico’s er zijn. Voor de risico’s die we als maatschappij wel al zijn tegengekomen, zijn vervolgens nog niet altijd wetten, regels of richtlijnen opgesteld. Daarom is het belangrijk om bij het inzetten van AI je bewust te zijn van de (ethische) risico’s en hoe je daarmee omgaat.
Informatiebeveiliging
Ethische AI houdt rekening met informatiebeveiliging. Want AI leeft op data. Al die data moet natuurlijk wel op de juiste manier verzameld, bewaard en voldoende beveiligd worden. Bij de verzameling van persoonlijke gegevens heeft een datalek grote gevolgen. Soms is de dataverzameling zelfs niet wenselijk, denk aan de privacy-inbreuk bij surveillance-systemen. Informatiebeveiliging neem je dus vanaf het begin mee bij het opzetten van een AI-oplossing.
‘Bias’ voorkomen
AI brengt ook risico’s met zich mee op het gebied van discriminatie. Slimme technieken zetten we al langer in om het (vervelende) werk aan de computer over te laten. Maar wanneer je ook beslissingen automatiseert, wordt het ingewikkelder. Dan moet er veel controle zijn om ‘bias’ te voorkomen. Niet alleen achteraf om te controleren of de uitkomsten kloppen, maar juist ook bij het programmeren van de AI-oplossing.
Concurrentievoordeel
Bedrijven en consumenten zijn zich steeds meer bewust van de ethische dilemma’s die bepaalde AI-oplossingen oproepen. Ze willen niet in de publiciteit komen vanwege een nieuwe toeslagenaffaire of er zelf de dupe van worden. [HL7] Je doet er ook vanwege concurrentievoordeel dus goed aan om artificial intelligence zo ethisch mogelijk in te zetten.
Hoe je AI ethisch toepast – Best practices
De volgende ingrediënten neem je mee wanneer je AI op een ethische wijze wilt toepassen:
- je ziet AI als middel, niet als doel;
- je kiest voor de toepassing met de minste risico’s;
- je handelt naar de belangrijkste richtlijnen voor de inzet van AI;
- je kiest voor een betrouwbare ict-partner die zorgt voor Privacy by Design.
1. Artificial intelligence als middel, niet als doel
Je bedrijfsdoelen staan natuurlijk centraal, daarna komen pas de middelen. Sta dus stil bij de vragen:
- welk doel willen we bereiken?
- aan welke passende AI-toepassing kleven de minste risico’s?
De hype rondom AI betekende tot nu toe dat organisaties vooral de techniek wilden inzetten. In een poging om voorop te lopen, zetten bedrijven slimme oplossingen in. Die aandacht moet nu van de techniek verschuiven naar de bedrijfsdoelstellingen: wat willen we bereiken? En welk middel past daar het beste bij?
Wil je artificial intelligence toepasbaar maken? Bekijk de AI-webinar met AI-expert Arjen Goedegebure!
2. Kies voor de AI-oplossing met de minste risico’s
Wanneer je weet wat je wilt bereiken, kies dan het middel met de minste (privacy)risico’s. Want ook binnen het domein artificial intelligence zijn er veel verschillende denkbare toepassingen. Het een is een stuk risicovoller dan het ander. Denk aan het inzetten van gezichtsherkenning versus ‘speech to text’.
Door te kiezen voor minder risico, kies je ook voor minder complexiteit. Want je moet je aan minder regels houden en je hoeft minder toezicht te houden.
Oplossingen met een hoog risico
Welk doel je ook wilt bereiken, het liefst vermijd je AI-oplossingen met een ‘hoog risico’ volledig. Het gaat dan om systemen die beslissingen nemen met een grote impact op de mens of om systemen die zeer privacygevoelige informatie opslaan. Denk aan beslissingen over kinderopvangtoeslag of het selecteren van de beste kandidaat voor een baan door cv’s te analyseren.
Minimaliseer risico’s
Gelukkig zijn vooral kleine toepassingen van AI met een minimaal of beperkt risico interessant voor organisaties. Denk aan chatbots, tekstanalyses of automatische suggesties in een app. Heb je toch een oplossing nodig met een hoger risico? Zorg dan voor voldoende controle tijdens en na het ontwikkelen van de tool. Je kunt vooroordelen of bias alleen voorkomen door veel verschillende soorten mensen aan de slimme oplossing te laten werken.
3. Regels en richtlijnen rondom de ethische inzet van AI
Je aan de wetten en regels houden rondom AI is een voor de hand liggende manier om een slimme oplossing ethisch in te zetten. De AI-regelgeving staat alleen nog in de steigers. Gelukkig zijn er voldoende richtlijnen en normen waar je je aan kunt houden om ethisch handelen te waarborgen.
Risicoclassificatie
De EU werkt aan wetten rondom de inzet van AI in de AI-verordening, ook wel AI-act genoemd. Op dit moment is de verordening vooral interessant als richtlijn, vanwege de classificatie van AI-oplossingen in verschillende risiconiveaus. Deze richtlijnen kun je als organisatie gebruiken om te controleren of de oplossing die je voor ogen hebt wel binnen een acceptabel risiconiveau valt.
Wanneer de verordening als wet in werking treedt, worden bepaalde AI-toepassingen verboden en moeten AI-oplossingen met een hoog risico aan veel specifieke kwaliteitseisen voldoen. De controle of iedereen de regels naleeft zal op nationaal niveau gebeuren. De boetes kunnen oplopen tot 6% van je totale omzet.
NEN-normen
Op nationaal niveau werkt de NEN-normcommissie aan normen voor het toepassen van AI, als aanvulling op de wettelijke kaders. De commissie levert input aan de internationale en Europese normcommissies. AI-expert en OGD’er Arjen Goedegebure zit in deze commissie en is daardoor nauw betrokken bij het opstellen van de nationale en internationale normen. Je gebruikt de NEN-normen als handvatten voor het ethisch en verantwoord inzetten van AI.
Bekijk de ISO-standaarden ISO/IEC JTC 1/SC 42 Artificial intelligence en de Europese CEN/CLC/JTC 21 - Artificial Intelligence
4. Kies voor een trusted partner en Privacy by Design
Een van de belangrijkste manieren om AI ethisch toe te passen is ethiek mee te nemen in het ontwerp van de oplossing. Daarom is het belangrijk om de juiste ict-partner te kiezen die de tool voor je maakt. Stel jezelf de volgende vragen om te achterhalen of je te maken hebt met een trusted partner:
- Is deze partij bekend met de verschillende richtlijnen en normen? Kan de ict-partij vertellen hoe zij deze richtlijnen volgen?
- Heeft deze partij aantoonbare ervaring met het bouwen van ethische AI-oplossingen?
- Zorgt deze partij voor Privacy by Design?
Privacy by Design betekent simpelweg dat je privacy vanaf het begin meeneemt. In het ontwerp van de oplossing houd je rekening met de beveiliging van persoonsgegevens, zodat privacy een wezenlijk onderdeel is van de tool. Zo voldoet de tool meteen aan de strenge eisen van bijvoorbeeld de GDPR, zonder dat je hier achteraf wijzigingen voor hoeft door te voeren.
Ethiek uitbesteed
Je hoeft je geen zorgen meer te maken over ethiek als je kiest voor een trusted partner die doet aan Privacy by Design. Je trusted partner werkt als het goed is volgens alle bovenstaande best practices. Je hebt het ethische component als het ware uitbesteed waardoor je zelf voldoende aandacht het voor het doel dat je met een AI-oplossing wilt bereiken.
Start vandaag met ethische AI
Het is belangrijk om AI op een ethische manier in te zetten. Niet alleen omdat je je daar beter bij voelt, maar ook vanwege de beveiliging van jouw data en die van je klanten. Ook kun je ‘bias’ of vooroordelen in je tool met ethische AI voorkomen en heb je een streepje voor op de concurrentie.
Zie AI niet als een doel maar een middel. Om de techniek ethisch in te zetten, kies je voor de oplossing met de minste risico’s. Daarnaast volg je de regels en richtlijnen rondom AI en ethiek. Je zit goed als je kiest voor een trusted partner die werkt met Privacy by Design in zijn AI-oplossingen. Je hebt de ethische kant van AI dan als het ware uitbesteed.
Meer weten over artificial intelligence en waarom het een waardevolle trend is? Download de whitepaper ict-trends 2022 of bekijk de trends webinar.
Delen
Terugblik op ict trends: Digital Twins, Edge Computing en Blockchain
Reboarding: de juiste ict-infrastructuur voor het hybride werken
